1- ETKİLİ İLETİŞİM KURMA: Öfke, bıkkınlık ya da tereddütle söylenen sözler , her zaman ana-babaların gerçekten söylemek istedikleri sözler olmaz. Çocuğunuz yanlış davrandığında sizin onunla konuşma şekliniz , onun size vereceği cevabı büyük ölçüde etkiler. İletmek istediğinizi açıkça ve sakinlikle aktarmayı öğrenmeniz , çocuğunuza tutarlı ve şefkatli bir modeli örnek alma fırsatı verecek ve eninde sonunda oda benzer şekilde davranmaya başlayacaktır.
İlk anlamanız gereken çocuğunuzun yanlış davranışı karşısında gerçek tepkinizin ne olduğudur. Bazı ana-babaların iletişim yöntemleri etkilidir ve sonuç alınır, bazılarının iletişim yöntemleri ise çocuğun yanlış davranışlarının devamına neden olan etkili olmayan bir yoldur. İki tür etkili olmayan iletişim tarzı vardır.
1- Belirsiz
2- Saldırgan
ÇOCUĞUNUZUN YANLIŞ DAVRANIŞLARINA BELİRSİZ CEVAPLAR VERMEKTEN KAÇININ
1- Boş tehditler yağdırmak
2- Ardından gerekli izlemeyi yapmadan sadece istemek
3- Anlamsız sorular sormak
4- Yalvarmak yakarmak
5- Problemi görmezden gelmek
6- Başka bir odadan bağırmak
7- Sözel küçümseme ve aşağılamalar
8- Gerçekçi olmayan tehditler
9- Kontrolden çıkan davranışlar
10- Çok ciddi ceza
11- Fiziksel tepkiler
Kendinizi dinleyin
Hepimiz zaman zaman etkili olmayan tepkiler gösterebiliriz. Şimdi göreviniz çocuğunuzla konuşurken kendinizi dinlemek ve iletişime engel olan etkili olmayan ve saldırgan tepkileri ortadan kaldırmaktır.
ÇOCUĞUNUZLA SEVECEN VE ETKİLEYİCİ BİR İLETİŞİM KURUN
Çocuğunuzun sizi dinleyeceği şekilde konuşmayı öğrenin
Sakin olun
Tartışmayın ve öfkelenmeyin
Çocuktan ne istediğinizi kararlı, tartışmasız bir tavırla belirtin
Net ifadeler kullanın
Gerçekten açık ve kararlı bir ifade kullanmak istediğinizde, soru sormaktan
kaçının.
Çocuğunuza yaklaşın
Yalvarmayın, öfkelenmeyin
Ne söylediğiniz kadar nasıl söylediğiniz de önemlidr.
Konuşurken çocuğunuzun gözlerinin içine bakın
Sözlerinizi vurgulayabilmek için ellerinizi kullanın
Çocuğunuza dokunun
ÇOCUĞUNUZ SİZİNLE TARTIŞIRSA NE YAPMALISINIZ?
Bozuk plak tekniği…
Üç kez ona ne yapması gerektiğini tekrarlamak, kararlılıkla, tartışmaya girmeyin.
2-ÇOCUĞUNUZDAN BEKLEDİĞİNİZ DAVRANIŞLARA KARAR VERİN
Ana-babalar ve çocuklar arasında eninde sonunda anlaşmazlık olması kaçınılmazdır. Çocuğunuz kendi isteklerini , duygularını ve düşüncelerini ifade etmeyi öğrenmeye başladığı andan itibaren bir miktar çatışma olması kaçınılmazdır. Bu çatışmalar çözülmeden bırakılır veya öfke ve düşmanlıkla çözülmeye çalışılırsa , çocuğunuzun özsaygısına zarar verebilir. Diğer taraftan , çocuğunuzun davranışları sevgi ve tutarlılıkla , ne yaptığını ve ne söylediğini bilen bir yaklaşımla yönlendirilirse, ona sorumluluk sahibi ve kendini kontrol edebilen bir kişi olmayı öğretme konusunda çok yapıcı yardımlar verebilirsiniz.
1- Temel aile kurallarını saptamak
2- Günlük normal problemleri en aza indirecek kuralları seçin.
3- Kuralları açıkca ifade edin.
4- Aile kuralları ailedeki herkes için geçerlidir.
5- Kurallara uyulmaması durumunda uygulanacak sonuçlara karar verin
6- Kuralları bir aile toplantısında açıklayın
EVİNİZDE ÇATIŞMA YARATAN DAVRANIŞLARI DEĞİŞTİRMEYE AĞIRLIK VERİN
MÜCADELE ALANINIZI BELİRLEYİN
Mücadele alanınızı bir kez belirledikten sonra, önce üzerinde çalışmak istediğiniz davranış üzerinde yoğunlaşın İlk problem üzerinde çalışırken her iki tarafında göstereceği başarı , daha gelişmiş bir ilişkinin başlangıcı olacaktır.
MÜCADELE ALANI TABLOSU
Ev içi sorumluluklar
Kötü tutum
Kardeşlerle kavga
Yatma zamanı mücadelesi
Sabah kalkma problemleri
Ödev
Arabadaki sorunlar
Yalan söyleme
Çok fazla TV izleme video oyunları
Kötü tavırlar
Kötü yeme alışkanlıları
Belirlenen bazı direktifleri yerine getirmememe
Karşılık verme
Küfürlü konuşma
Öfke nöbetleri geçirme
Sızlanma
Başkalarını şikayet etme
KURAL 1
ÇOCUĞUNUZA NASIL DAVRANACAĞINI ÖĞRETİN
Çocuğunuza davranışı ile ilgili beklentinizi tam olarak öğretin. Hiç bilmediğini kabul edip açıklayın.
Örneğin arabada problem çıkaran çocuklarınıza , araba içinde uymaları gereken kuralları açıklayın. Sıkıldıkları için kavga ediyorlarsa , boyama kitapları ,oyunlar vs. hazır bulundurun.
KURAL 2
BEKLENTİLERİNİZİ KİBARCA HATIRLATIN
KURAL 3
PROBLEMLERİNİZİ ÖNLEMEK İÇİN ÖNCEDEN PLAN YAPIN
KURAL 4
BEKLENTİLERİNİZ GERÇEKÇİ OLSUN
KURAL 5
DEVAMLILIK GÖSTEREN İYİ DAVRANIŞLARI OLUMLU
PEKİŞTİREÇLERLE YÜREKLENDİRİN
3-SÖZLERİNİZİ DAVRANIŞLARINIZLA DESTEKLEMEYE HAZIRLIKLI
OLUN.
Çocuğunuz sizin istekleriniz doğrultusunda davrandığı sürece doğru yolda gidiyor demektir ve sizde onun bu yolda ilerlemesi için sevgi dolu övgülerinizi sürdüreceksiniz. Ama çocuğunuz istediğini yapmadığı durumlarda bile ilerleme kaydedebilmek için , yanlış davranışı tekrar ele alıp takip etmeniz gerekmektedir.
UYGUN VE DİSİPLİNE EDİCİ SONUÇLAR SEÇİN
KURAL 1
Sonuçlar mantıksal olarak problem davranışla ilgili olmalıdır.
Örn. 4 yaşındaki oğlunuz oyuncağını ellediği için kardeşine vurdu.
Mantıklı bir sonuç: Oğlunuza 4 dakikalık ( her yaş için 1 dakika) mola verin ve o oyuncakla oynamasını bir gün süreyle engelleyin.
KURAL 2
Çocuğunuzun hoşuna gitmeyecek ama ona zarar vermeyecek sonuçlar seçin
Örn. Çocuk sabah yataktan kalkmaktan nefret ediyor, sürekli sızlanıp duruyor.
Sonuç: Ç ocuk sabah sızlanıp söylenmeden kalkana kadar her akşam 15 dakika erken yatacak.
En yaygın ve etkili disipline edici sonuçları üçe ayırabiliriz: Uzaklaşma-mola, ayrıcalıkları kaybetme ve evden çıkmama.
Bir mutfak saatini kurup çocuğun olduğu yere koyarsanız, molanın ne zaman sona erdiğini bilebilir.
KURAL 3
Sonuçlar bir seçenek olarak sunulmalıdır: Çocuktan iyi davranma ile sonuca katlanma arasında bir seçim yapmasını istemek onun gelişiminin önemli bir boyutunu oluşturur. Çocuğunun başarısı ile ilgilenen bir ana-baba çocuğa seçeneğinin ne olduğunu belirttikten sonra onu seçimini yapmada özgür bırakır. Çocuk, ailenin dışında da pek çok fırsat ve seçeneğin kendisini beklediğini ve iyi seçimlerin iyi sonuçlar getirdiğini öğrenerek büyüyecektir.
Çocuğunuza disipline edici bir sonuç seçebilme fırsatı sunduğunuz zaman sorumluluğu ait olduğu yere –çocuğun omuzlarına- yüklemiş olursunuz.
SONUÇLARI UYGULAYIN
KURAL 1
Sonuçlar hemen uygulanmalıdır.
Çocuk yanlış davranışı her gösterdiğinde sonuçlar uygulanmalıdır.
‘ Uyarılarıma rağmen koltukta zıplamayı seçtiğin için….’
TUTARLI OLMANIN ÖNEMİ
Çocuklarınızın yanlış davranışına her tanık olduğunuzda sonuçlarla bunu takip etmenizin ne kadar önemli olduğunu tam olarak vurgulayabilmek çok zor. Bazı ana-babalar , çocuklarının davranışlarında birkaç gün olumlu bazı değişiklikler görür görmez hemen gevşerler. Tutarlı olmak etkili bir disiplinin anahtarıdır. Ana-babalar sözlerini çocuklarının her yanlış davranışı karşısında davranışlarla desteklemedikçe hiçbir yöntem işe yaramayacaktır.
KURAL 3
Sonuçlar gerçekten saldırgan olmayan bir tavırla sunulmalıdır.
Yaptığınız işi bırakın ve beşe kadar sayın
Ne söyleyeceğinizi planlayın
Derin bir nefes alın ve sakin bir sesle beklentinizi belirtin
Eğer gerekiyorsa , sesinizi alçaltın ve yavaş yavaş konuşun
Not: Çocuğunuzla tartışırken ‘yüksek-alçak’ tekniğini kullanın. Çocuğunuz sesini yükselttikçe siz alçaltın ve yumuşatın. Hiçbir şey , o sizin bağırıp çağırarak bir tepki göstereceğinizi beklerken sakin ve alçak sesle cevap vermeniz kadar onun dikkatini çekemez.
KURAL 4
Eğer uyguladığınız sonuç işe yaramazsa, onu değiştirin
Çocuğunuz sizi denmemek istediğinde sakın pes etmeyin;
Çok zor olmakla beraber ‘senden nefret ediyorum’ çığlıklarını ve diğer kişisel saldırıları görmezden gelmelisiniz. Çocuğunuzun göstermekte olduğu davranıştan hoşlanmadığınızı ama kendisini sevdiğinizi belirtin.
4.ADIM
ÇOCUKLARINIZIN KENDİLERİNİ ÖZEL-VE BAŞARILI- HİSSETMELERİ İÇİN ONLARA ZAMAN AYIRIN
Olumlu bir model oluşturun
Çocuğunuz kendisine saygıyla davranıldığı sürece saygılı davranmayı öğrenecektir.
Çocuğunuz kendisine adil davranıldığı sürece adil davranmayı öğrenecektir.
Çocuğunuzu yüreklendirdiğiniz sürece kendine güvenmeyi öğrenecektir.
Çocuğunuzun iyi olduğu anları yakalayın
İlerlemenin farkında olduğunuzu göstermek ve iyi davranışı yüreklendirmek için övgülerde bulunun.
Övgüyle ilgili bazı noktalar:
Davranışı övün
Övgüde alaya yer yoktur
‘ Bu gün yaptığın temizliği sevdim çoktan vakti gelmişti.’ Bu tür bir yaklaşım işlevsizdir.
Davranış çizelgesi uygulayabilirsiniz. Davranış çizelgesinde de sözlü ödüllere özen göstermek gerekir.
Kaynak :Etkili Ana-babalık
Yazar:Lee Canter
Bir yanıt yazın